درنه قلب دیرینه ثلاث باباجانی
(اطلاعاتی پیرامون پیشینه محل استقرار نورآوران سلامت)
ثلاثِ باباجانی (به کُردی: سه‌لاسی باوه‌جانی)، یکی از شهرستان‌های استان کرمانشاه ایران است. این شهرستان، در سال ۱۳۸۱ به عنوان شهرستان شناخته شد. به سبب سکونت سه طایفه مهم باباجانی (باوه‌جانی)، قبادی و ولدبیگی، نام ثلاث به این شهرستان اطلاق شده‌است. (1)
مرکز آن، شهر تازه‌آباد با جمعیتی بالغ بر یازده هزار نفر می‌باشد. ازگله دیگر شهر آن است.
در تقسیمات کشوری ۱۳۱۱ ه.ش، نام «باباجانی کردستان» به عنوان بلوک ذکر شده‌است. در ۱۳۳۱ خ. «بخش ثلاث» مشتمل بر دهستان‌های باباجانی، قبادی و ولدبیگی / سرقلعه ولدبیگی و ۱۰۸ آبادی، یکی از بخش‌های شهرستان کرمانشاهان در استان پنجم بود. در ۱۳۵۵ خ. بخش باباجانی به مرکزیت آبادیِ اَزْگَله در شهرستان پاوه تشکیل شد و مشتمل بر دهستان‌های خانه‌شور، ازگله، جیگران و سرقلعه بود. در خرداد ۱۳۸۱، به موجب تصویب‌نامه هیئت وزیران، این بخش از شهرستان جوانرود جدا و شهرستان شد. (2)
از مناطق تاریخی ثلاث باباجانی می‌توان به باقی مانده شهر درنه اشاره نمود که بنابر منابع تاریخی قدمت چند هزار ساله دارد، به طوری که هرودوت پدر تاریخ در ۲۵۰۰ سال پیش به صورت διà Δaρνɛων از آن نام برده‌است. بطیمیوس، فیلسوف،اخترشناس و جغرافیدان مشهور یونانی (۹۰–۱۶۸ میلادی) هم این شهر را قرن‌ها پس از هردوت مورد توجه قرار می‌دهد. درنه که اکنون روستایی کوچک و دورافتاده در منطقه دۆڵی ده ره (دولی دره) می‌باشد به مدت چند قرن مرکز حکومت‌های نیرومند کُردی درتنگ، حلوان و باجلان بوده‌است. (3)
مشاهیر ثلاث باباجانی: خانا قبادی (۱۷۵۹–۱۷۰۰ م) شاعر و متفکر متجدد اهل درنه در ثلاث باباجانی امروزی بود. وی برای نخستین بار در تاریخ، قرآن کریم را به زبان کردی ترجمه کرد. تندروان، از این اقدام وی برآشفتند و ترجمه مزبور را سوزانده و به تعقیب خود وی پرداختند، در نتیجه وی مجبور شد نزد حکومت بابان در شهرزور بگریزد. از خانا قبادی دیوان شعری به نام خسروشیرین بر جای مانده‌است. شاعر دیگر مشهور درنه ولی‌دیوانه است که سرگذشتی به سان مجنون، بلکه پرسوزتر از وی داشته، اما لیلی او زنی بود به نام شمس. (4)
منابع
1. http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=4265
2. http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=4265
3. محمد سلماسی زاده، برهان عباسی( تابستان 96 )درنه، شهری فراموش شده در ثلاث باباجانی،پژوهش در هنر و علوم انسانی،شم