سازمان‌های مردم‌نهاد یا سَمَن (NGO or non govermental organisation)، در کلی‌ترین معنای خود، به سازمانی اشاره می‌کند که مستقیماً بخشی از ساختار دولت محسوب نمی‌شود، اما نقش بسیار مهمی به‌عنوان واسطه بین فرد فردِ مردم و قوای حاکم و حتی خود جامعه ایفا می‌کند.
بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد، غیرانتفاعی و مستقل از دولت هستند و بودجهٔ این سازمان‌ها از راه کمک‌های مردمی و در مواردی نیز با کمکِ سازمان‌های دولتی، دولت یا ترکیبی از این روش‌ها و در قالب پروژه‌های مشترک تأمین می‌شود.
فعالیت اجتماعی و مدنی که از تعقل جمعی ریشه می گیرد در ایران سابقه چند هزار ساله دارد به گواه کشفیات، در دوره هخامنشی صنوفی در بازارها وجود داشته است که مشابه فعالیت سمن ها می باشد.
برخی افراد مساجد، تکایا، هیئت‌های مذهبی و قهوه‌خانه‌ها را نیز نهادهای غیردولتی سنتی قدیمی میدانند. پس ازآن صندوق‌های قرض الحسنه، خیریه‌ها، انجمن‌های اسلامی و حتی دوره‌های فارغ‌التحصیلی در دوران بعدتر و سپس اتحادیه‌ها، اصناف و نظام‌های صنفی و مهندسی و غیره، شکل‌های جدیدتر نهادهای مدنی هستند.
سمن های کهن و سنتی مبتنی بر درآمدها وقفی و حبه اداره می شده است.محققین اجتماعی سمن را شکل تازه ای از نهاد وقف میدانند.
به امید روزی که همه ایرانیان با مطالعه بیشتر در سنت های نیاکانمان در فعالیت های اجتماعی مدنی بیشتر از پیش مشارکت کنند.
Report by@IRANSOCIOLOGY